Tijd en veiligheid
“Het is vijf voor vijf. Je hebt nog 5 minuten om je rotzooi te lozen”, zegt de beheerder van het wegbrengstation voor grofvuil. Hij klinkt geïrriteerd en praat met een harde toon. Mijn autoklokje, horloge en telefoon geven kwart voor vijf aan.
Ik heb twee pakken met ieder 3 platen ingepakt asbest bij me, een vergunning van de gemeente voor het afleveren en iemand die me kan helpen met het uitladen. De asbestwanden van een oud schuurtje heb ik die dag afgebroken, mezelf beschermend met een professioneel mondkapje, beschermingsbril en handschoenen. Ik ben erg voorzichtig geweest, heb het werk goed voorbereid en heb alles rustig en zorgvuldig gedaan. We hebben de pakketten volgens instructie ingepakt in plastic. En toch ging op enig moment door al die rust ook de tijd dringen. Het asbest was veel zwaarder dan ik voorzien had en mede daardoor heb ik me het laatste uur in het zweet gewerkt om alles op tijd bij het afvalstation te krijgen. Misschien had ik wat extra hulp moeten zoeken, maar daarvoor nam ik geen tijd meer?
“Volgens mij heb ik nog een kwartier”, zeg ik.
“Je hebt zeker je klokje tien minuten teruggezet. Je hebt nog vijf minuten en schiet nou maar op. Bij container 28 moet je zijn”.
Hij controleert mijn pakketten niet en gaat bij zijn collega’s staan wachten tot wij klaar zijn. Ik voel boosheid en irritatie bij hem en zijn collega’s. En bij mezelf.
Gevaarlijk gedrag
Hoewel ik de tijd in mijn voordeel heb loopt de spanning in mijzelf op: ik ga me haastig gedragen, ik zet de auto net te ver van de container en neem niet de tijd om de aanhanger naar achteren te manoeuvreren en ik neem niet de tijd om de pakketten goed en zorgvuldig beet te pakken, maar begin direct te sleuren en te trekken. De platen moeten over een hoge rand geschoven worden om ze in de container te krijgen en ik kijk niet hoe we dit het beste kunnen doen. Door de haast worden we slordiger dan ik mij de hele dag gedragen had.
“Als we het zo schuiven, gaat dan het plastic niet kapot?” vraagt mijn maatje.
“Als we het er maar inkrijgen”, hoor ik mezelf hijgend zeggen.
Het lukt ons binnen de 5 minuten die de beheerder heeft genoemd, maar de voorzichtigheid en het zorgvuldige werk van de dag is verdwenen. De manier van inpakken en het materiaal is gelukkig stevig, maar misschien hebben we in een paar minuten iets in de lucht gebracht wat ik juist de hele dag wilde voorkomen. We sluiten de container en rijden weg.
Actie – reactie
De beheerder sjoemelt met de tijd en doet alsof ik dat doe. Hij projecteert zijn gesjoemel op mij en trekt mijn integriteit in twijfel. De beschuldiging van oneerlijke intenties is bij mij een gevoelige plek waarop ik heftig kan reageren. Er kwam een golf van woede in mij op. Ik had de neiging mijn gelijk te willen halen en mijn telefoon onder zijn neus te drukken. Toch ging ik de discussie niet verder aan: ik was afhankelijk van zijn medewerking en als hij ons de toegang zou weigeren kon ik die platen niet kwijt. Ik wilde heel graag dat gevaarlijke spul uit ons huis hebben, dus kwam mijn agressie er op een andere manier uit: ik trok me nergens meer iets van aan. De gedachte: het is jullie schuld als het fout gaat, kwam letterlijk op.
Ik heb de neiging om mijn gedrag in die 5 minuten het gevolg te laten zijn van de houding van de beheerder, maar is dat terecht? Hadden wij eigenlijk wel genoeg tijd om onze taak zorgvuldig en veilig te volbrengen? Bracht zijn opmerking niet ook mijn eigen besluiteloosheid over het gewicht eerder op de dag aan het licht? Ik voelde me misschien wel betrapt en schuldig dat ik er niet eerder was. De beheerder maakte het mij makkelijk om niet naar mezelf te kijken. Dat ik mijn waarden van zorgvuldigheid en veiligheid verlies onder druk is toch echt iets wat ik laat gebeuren. Ik liet mijn leiderschap los en daarmee bracht ik mezelf, mijn maatje en mogelijk ook de omgeving in gevaar.
Tijd en veiligheid
De relatie tussen container, tijd en veiligheid wordt hier heel concreet. Een container is een beschermde en afgebakende plek om je afval achter te laten. Of het nu materieel of geestelijke afval is. En de vastgestelde tijden en iemand die erbij is biedt veiligheid. Door zowel aan de voorkant (op tijd beginnen) als aan de achterkant (op tijd stoppen) precies en zorgvuldig te zijn, wordt de veiligheid vergroot. Het was mijn verantwoordelijkheid om tussentijds actief te reageren op de omstandigheden. Ik had mij niet afhankelijk moeten maken van de stemming, behoeftes en/of belangen van deze beheerder. Ook al was het niet mijn rol de tijd te bewaken, ik had ook leiderschap kunnen tonen door de tijd rustig te gebruiken en de consequenties te aanvaarden die konden volgen. ‘En… mijn persoonlijk leiderschap gaat blijkbaar sneller verloren als een ander niet zorgvuldig zijn taak tot de laatste minuut van de vastgestelde tijd uitvoert en in rol blijft.
In al die jaren dat ik met mensen heb samengewerkt was rommelen met de tijd meer regel dan uitzondering. Zowel van mezelf als van anderen: een kwartier te laat beginnen omdat anders de kortingskaart nog niet geldig was, de bar langer openhouden omdat het nog zo gezellig is, veel social talk tijdens een vergadering en het echt belangrijke onderwerp uitstellen zodat dit niet (goed) behandeld kon worden, etc. etc. Soms is te laat komen cultuur en algemeen geaccepteerd: het Nimweegs kwartiertje (blijkbaar zijn Nijmegenaren met een gen voor te laat komen geboren) is daarvan zo’n voorbeeld. Of de opmerking: “jij hebt de klok, ik de tijd wat zowel een beschuldiging als rechtvaardiging tegelijkertijd is.
De redenen om te rommelen met de tijd zijn divers, maar we zien in ons werk twee terugkerende thema’s:
– onderliggende angsten, zoals: onzekerheid, niet weten, faalangst, niet goed voorbereid zijn en/of angst voor weerstand en verzet
– onuitgesproken eigen belangen of behoeftes (op tijd thuis, feestjes ’s avonds, erkenning voor wat wel gedaan is)
In de context van ons werk, in de rol van coach of consultant, is tijd een instrument om mee te werken. Het is één van de kaders die bijdraagt aan de veiligheid waarbinnen mensen kunnen werken en onderzoeken. Als de tijd duidelijk is weet de deelnemer wanneer een thema, ervaring of gevoel gebracht moet zijn en het is geheel de eigen verantwoordelijkheid als dat niet op tijd is gedaan.