Hij stelde zich luidruchtig voor en nam veel ruimte in tijdens de opening van de tweede dag. De groep raakte uit haar werkmodus en deelnemers noch staf begrensde het gedrag of sprak over wat dit gedrag betekende voor het eigen leren of het leren van de groep. De kans om gedachten en gevoelens uit te spreken die er mogelijk ook waren bleef liggen.
Als voorzitter van het programma voelde ik van alles. Ik zag het gebeuren en ik voelde een sterk appel van de groep en mijn collega’s om wat te doen, maar voelde ook spanning waar stond het gedrag voor, wat speelde er nog meer in het systeem en hoe zou ik mezelf uitspreken? Ik wist dat de spanning die ik voelde niet alleen van mij was, maar dat zich hierin iets weerspiegelde van de betreffende deelnemer en van de groep.
Context
Hij kwam een dag te laat in het meerdaagse programma dat we aanboden. Daarover was vooraf veel contact geweest tussen hem en een van de stafleden. De deelnemer was een collega consultant met een goed lopend bedrijf, had al samengewerkt met een van onze stafleden en bood perspectief op samenwerking met ons bedrijf in de toekomst. Hij kwam kennismaken met onze werkwijze. In het voortraject lukte het hem niet een eigen leervraag te formuleren. Hij had op meerdere manieren een uitzonderingspositie: korting op de deelnemersbijdrage, contact met stafleden en hij had mogelijk emotioneel het idee toestemming te hebben om een dag later te beginnen. Terwijl wij ons nooit bemoeien met dit soort keuzes en dit altijd een verantwoordelijkheid van de deelnemers laten zijn.
Het leren door ervaring in een groep betekent dat je elkaar nodig hebt om te kunnen leren. Er diende zich een unieke gelegenheid aan om te kunnen leren over de gevoelens die er zijn als iemand te laat komt of een privilege claimt. Wat we zagen bij de groep was vooral aangepast sociaal gedrag. De deelnemers waren vermijdend via welwillendheid. Ze waren vooral bereid deze deelnemer op te nemen. Mogelijk hadden wij als staf die vermijding en welwillendheid gestimuleerd door de manier waarop we tijdens de opening en de dagsluiting op de eerste dag stil hadden gestaan bij zijn latere aansluiten. We wilden de groep en deelnemer een veilige bedding geven, maar creëerden mogelijk wat anders.
Waarover hebben ze het bij de koffiemachine
Ik dacht eraan hoe dat vaak in organisaties en teams gaat. Welwillendheid om gedrag van anderen te begrijpen en om de sfeer goed te houden of de ander te respecteren. De norm om vooral aardig te zijn voor elkaar. Maar kan er ook respect zijn voor gedachten en gevoelens die er ook zijn als er iets gebeurt waarover je een mening hebt? En kunnen die gedachten en gevoelens dan ook onderdeel zijn van het werk in plaats van gefluister bij de koffiemachine of het idee dat de leiding moet ingrijpen?
Het leek erop alsof de groep in een vermijdende positie terecht kwam en ik wist waarover mijn interventie kon gaan. Natuurlijk is het fijn als de groep ruimte geeft aan een nieuwe deelnemer om aan te sluiten en enige welwillendheid toont, maar de groep kan ook ruimte vragen voor de gevoelens die er nog meer zijn en die vaak terecht komen in gefluister in de de koffiehoek of meningen over de leiding. Kunnen die gevoelens ook geuit worden op de plek met iedereen erbij? In mijn interventie sloot ik aan bij de welwillendheid van de groep, maar richtte ik het licht op de gevoelens die er ook konden zijn en nodigde ik de deelnemers uit te onderzoeken wat er nog meer speelde en dat met elkaar te delen.
Een van de deelnemers sprak nog wat aarzelend: ik heet je van harte welkom in de groep en hoop dat je het goed zal hebben, maar ik merk door de opmerking van de voorzitter dat ik ook wat geïrriteerd ben en dat ik die gevoelens het liefst op de staf richt. We zagen bij een aantal deelnemers een beweging ontstaan om ook dit soort moeilijke gevoelens te onderzoeken en te uiten en we meenden te zien dat een nieuwe stap in het leren was aangezet.
Doe je mee?
Wil jij ook ontdekken hoe je respect kan tonen aan zowel de eigen gevoelens als aan de keuzes van anderen en hoe jij dan je rol neemt en leiderschap toont in systeemdynamieken? Schrijf je dan nu in voor het programma ‘Leiderschap in Systeemdynamiek’ van 13 – 16 november aanstaande op NieuweKaders.com