Tijdens een eerste coachingsgesprek verscheen Mark (zie voetnoot) met een ontspannen glimlach, maar het was iets in zijn blik dat me meteen opviel. Hij keek me iets te vaak net naast mijn ogen aan, alsof hij ergens over twijfelde, iets achterhield. Zijn houding, de subtiele spanning in zijn schouders, de momenten waarop hij zijn handen langs zijn broek veegde – het voelde aan als meer dan gewone nervositeit. Terwijl hij me probeerde te imponeren met zijn successen in zijn rol als HR-manager bij een E-commerce bedrijf, voelde het voor mij alsof hij zich groter voordeed dan hij zich werkelijk voelde, alsof er iets was wat hij liever voor zichzelf houdt.
Toen ik mijn observaties met hem deelde, zag ik aanvankelijk een glimp van weerstand op zijn gezicht. Het leek alsof mijn woorden hem raakten op een plek die hij misschien liever verborgen hield. Hij lachte ongemakkelijk alsof hij zich kwetsbaar voelde, bijna betrapt. In plaats van direct te reageren, leunde hij iets achterover en wreef weer even over zijn broek. Toch merkte ik dat hij langzaam begon te ontspannen en zich bewust werd van hoe hij zichzelf naar buiten toe presenteerde. Uiteindelijk ging hij dieper in op waar dit gedrag mogelijk vandaan kwam en vertelde over zijn vader – een flamboyante ondernemer, iemand die altijd de controle had. “Alles draaide om hem, en ik moest constant naar zijn pijpen dansen.” Mark gaf aan dat dit hem zo vormde dat hij nog steeds moeite heeft om toegang te krijgen tot wat hij zelf werkelijk wil, omdat hij zich vaak richt op wat van hem verwacht wordt in plaats van op zijn eigen behoeften.
Beeld en werkelijkheid
“Gertjan, ik vind het ook best spannend om jou te vertellen wat ik werkelijk voel. Soms doe ik me groter voor dan ik me eigenlijk voel, en dat merk ik nu ook in dit gesprek.”
In een flits herinnerde ik me zijn eerste reactie op onze nieuwsbrief per e-mail, waarin hij vooral schreef over werkgerelateerde uitdagingen. Het bleef bij me hangen en vormde een aanleiding om dit tijdens ons gesprek verder te onderzoeken. Mark vertelde me vervolgens dat de directie in zijn organisatie vaak het appèl op hem deed om gevoelige personeelskwesties buiten de formele memo’s te houden die op kwartaalbasis werden vastgelegd. “Er wordt van ons verwacht dat we problemen oplossen, zonder dat het te veel aandacht trekt,” zei hij. “We moeten eerlijk gezegd best vaak een beeld naar buiten brengen wat niet spoort met de realiteit.”
Wat ik hierin als coach altijd fascinerend vind – en dat zijn dan echt magische momenten voor mij als coach– is dat bepaalde dynamieken in organisaties vaak spiegels zijn van persoonlijke patronen. De organisatie vroeg hem om dezelfde strategie te hanteren die hij als kind had aangeleerd: zijn eigen gevoelens onderdrukken, zich groter voordoen en in stilte complexe problemen oplossen zonder er erkenning voor te krijgen.
Patronen als spiegels
En dat is wat me keer op keer opvalt in mijn werk met leiders en teams: de manier waarop systemen en persoonlijke patronen elkaar versterken. Patronen herhalen zich, zowel in ons privéleven als in de organisaties waarin we werken. Het vraagt moed om deze patronen te herkennen en te doorbreken, maar juist daar ligt de kracht van het inzicht krijgen in systeemdynamiek. Je kan met dit inzicht vervolgens veel meer jouw eigen kompas gaan volgen ten dienste van het systeem.
Mark besloot uiteindelijk om transparanter te communiceren en zich niet langer groter voor te doen dan hij zich voelde. Hij sprak openlijk met zijn team over de uitdagingen en verwachtingen die op hem drukten en durfde zijn grenzen duidelijker aan te geven. Door authentiek te blijven en niet langer te voldoen aan opgelegde beelden, vond hij zijn eigen, meer natuurlijke manier van leiderschap
Wil je ook ontdekken hoe je leiderschap kunt ontwikkelen en je autoriteit vanuit jezelf kan versterken? Schrijf je dan in voor ons programma Leiderschap vanuit jezelf bij NieuweKaders.
Of vraag een gratis oriënterend gesprek aan via deze link
* De gebruikte naam in dit stuk ik gefingeerd. De betreffende klant heeft goedkeuring gegeven aan de publicatie van dit verhaal
Fotografie: Herman van Ommen/ Arnhem