Ik sta achterin de zaal bij een concert. Na een flinke dosis funky deuntjes is het tijd voor een ballad. “Dit is een nieuw nummer,” zegt de artiest, en hij begint te spelen. Geroezemoes. Niet zomaar een paar zinnen of een zacht gesprek, maar een constante golf van geklets dwars door de zang heen. Typisch Nederlands, verzucht ik. Praten tijdens een concert, alsof het een netwerkborrel is. De melancholische tonen slepen me mee, tot hij plots stopt en het publiek zichtbaar geïrriteerd toespreekt. “Lieve mensen hier vooraan, ik ben hier aan het spelen en kan jullie letterlijk verstaan. Dit kan zo niet. De meeste van jullie willen wel, maar een paar hier vooraan…” Zijn stem klinkt onzeker, niet zo krachtig als wanneer hij zingt. Zacht fluisterende reacties in de zaal, daarna is het stil. Of in ieder geval, stiller.
Blijkbaar ben ik te emotioneel
Hij start opnieuw zijn pianospel, maar na een paar akkoorden geeft hij het op. “Dit is geen doen,” zegt hij. “Zo ga ik niet spelen.” En hij loopt van het podium af. Vanaf mijn plek achter in de zaal zie ik goed wat er in de coulissen gebeurt. Hoe zijn (vermoed ik) manager hem probeert te kalmeren. Grote handgebaren, indringende blikken. Sloffend en zichtbaar met weerzin komt hij terug het podium op. Het publiek applaudisseert aanmoedigend, zij het wat ingehouden. Alsof het publiek de ongemakkelijke confrontatie willen wegklappen. “Blijkbaar ben ik te emotioneel,” zegt hij door de microfoon. Hij gaat weer zitten, gebogen over zijn toetsen. Het wordt stiller in de zaal en het lijkt of hij wil starten met spelen. Dan roept een vrouw aanmoedigend: “Je kan het! We love you!” Stilte. De spanning is voelbaar, in ieder geval voor mij. Hij start en speelt twee nieuwe ballads met een afgesloten houding richting het publiek, schouders hoog, blik op de toetsen. Na de ballads gaat hij door met zijn bekende repertoire. Tegelijk blijven de spanningen voelbaar en als een schaduw over het concert hangen.
Het concert als microkosmos
Zie deze popzaal/ dit concert als een microkosmos: een kleine wereld waarin dezelfde sociale spanningen en processen zich afspelen die in grotere systemen zichtbaar zijn, zoals in organisaties of samenlevingen. Het concert is een tijdelijk systeem met een gedeelde taak: luisteren naar en genieten van de muziek. De paar mensen die de taak vermijden, om wat voor reden dan ook, lijken het hele systeem te ontregelen. Die dynamiek raakt me, het voelt pijnlijk vertrouwd. Ik voel schaamte voor het publiek. De toon doet me denken aan die ene middelbare school docent die geen overwicht had, maar toch verwoede pogingen doet om de recalcitrante pubers in toom te houden. De onzekerheid was overduidelijk zichtbaar en voelbaar. En de pubers toen, net als het publiek nu, spiegelden dat.
De spanning van het nieuwe
Opvallend is dat die spanningen tijdens het concert naar boven komen tijdens een ballad. De funky dansmuziek levert deze spanning niet op, maar de nieuwe ballad – rustig tempo, het onbekende, onverwachte – wel. Heeft het publiek (of een deel daarvan) misschien het idee dat zij op de verkeerde plaats is? Heeft de artiest twijfels of deze nieuwe muziek hier op z’n plaatst is? Is het gedrag van het publiek misschien een weergave van gevoelens die ook bij de artiest spelen. De artiest lijkt te twijfelen of de ballad geschikt is voor het moment, wat suggereert dat een leider soms zijn of haar onzekerheid zichtbaar maakt. Dit kan authentiek en menselijk zijn, maar kan ook spanningen vergroten als er geen balans is tussen kwetsbaarheid en leiderschap. Een leider beschikt onder andere over het vermogen om spanningen binnen een groep te herkennen, te duiden en een veilige ruimte te creëren om ondanks de spanning aan de gang te gaan met de taak. De ballad lijkt zowel de artiest als het publiek te confronteren met onzekerheden en onuitgesproken gevoelens.
Bieden van houvast
Leiderschap binnen een systeem draait om het bieden van houvast, zonder te ontkennen dat zowel de leider als de groepsleden en de groep kwetsbaarheden hebben die het systeem kunnen ontregelen of versterken. Dit vraagt om een bewustzijn van projecties, spanningen en de invloed van de leider op de groepsdynamiek.
Deze concertbeleving symboliseert voor mij dat leiderschap een complexe co-creatie is, waarbij emoties, verwachtingen en gedragingen van alle betrokkenen een rol spelen.
Leiderschap vanuit jezelf
Welke positie je ook inneemt in werk en leven, je hebt leiderschap nodig om met kracht en vertrouwen je taken uit te voeren. Het versterken van je leiderschap van binnenuit helpt je om die kracht te vinden en te gebruiken. In het programma Leiderschap vanuit jezelf ontdek je de diepere drijfveren en reactiepatronen van jezelf. Je ontwikkelt het vertrouwen om hiermee te werken en jezelf met al jouw kwaliteiten.
Meld je direct aan of neem contact op voor een gratis informatiegesprek via deze link